ဥတ္တရာ
ဒီတော်လှန်ရေးသမိုင်းထဲမှာ အလွှာပေါင်းစုံ၊ နယ်ပယ်ပေါင်းစုံ၊ လူတန်းစားပေါင်းစုံ ပါဝင်ခဲ့ကြတယ်။ ဒီအထဲမှာမှ အမျိုးသမီး ပါဝင်မှုတွေက အားတက်စရာ၊ ဝမ်းမြောက်စရာကောင်းလှပါတယ်။ ကရင်နီပြည်၊ ဒီမြို့နယ်ထဲက လှပပြီး ချစ်စရာကောင်းတဲ့ သတင်းထောက်မလေးတစ်ယောက်ရဲ့ ပါဝင်မှုကလည်း အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုပဲပေါ့။
မော် သူ့ နာမည် မော်ပါ။ ကယားတိုင်းရင်းသူ နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တစ်ယောက်ပေါ့။ သူ ဟာ အေးချမ်းပြီး လွတ်လပ်တာကို နှစ်သက်တဲ့ အမျိုးသမီး တစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။ မောင်နှမမွေးချင်း ချည်း ၁၁ယောက်ရှိပါတယ်။ အငယ်ဆုံးသမီးလည်းဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ မိသားစုတွေက တောင်ယာလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ပြီး ဒီမောဆိုမြို့နယ်က ရွာတစ်ရွာမှာ နေထိုင်ကြပေမယ့် သားသမီးတွေကို ပညာတတ်ဖြစ်စေချင်တဲ့ စိတ်နဲ့ ချွေးနည်းစာ နဲ့ ဝယ်ထားတဲ့ ဒီမောဆိုမြို့ပေါ်ရပ်ကွက်က သူတို့ ပိုင်ဆိုင်တဲ့ နေအိမ်မှာထားပါတယ်။ အသက် ၅နှစ်က စပြီး သူဟာ ဒီမောဆိုမြို့ပေါ်မှာ ပညာသင်ကြားရပါတယ်။ သူ အဝေးသင်တက္ကသိုလ်တက်ပြီး ဘွဲ့ရတဲ့ အထိပါပဲ။ သူဟာ ဒီမောဆိုမြို့နယ်က နာမည်ကြီး သတင်းဌာနတစ်ခုမှာ သတင်းထောက် တစ်ယောက် ဖြစ်လာပြီး ကရင်နီပြည်ရဲ့ အခက်အခဲတွေ စိန်ခေါ်မှုတွေ၊ စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေ၊ လူထုတွေရဲ့ အသံကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရေးသားခဲ့တဲ့သူ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။
၂၀၂၁ခုနှစ် စစ်တပ်အာဏာမသိမ်းခင် ကာလကတည်းက ကရင်နီ တိုင်းရင်သားတွေဟာ သူတို့ရဲ့အသံတွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရမှာ ကြောက်လေ့ရှိပြီး အခုလို အာဏာသိမ်းချိန်မှာ သတင်းယူရတာ ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရတာ ပိုခက်ခဲလာတယ်လို့ သတင်းထောက်မလေး မော်က ပြောပါတယ်။
သတင်းရင်းမြစ်တွေက ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်တဲ့ အခါမှာ ခက်ခဲတယ်။ ကြောက်တယ်။ သတင်းသမားကို ထောက်လှမ်းရေးလို့ပဲ မြင်ကြတယ်။ အဲဒီအခြေအနေထိဖြစ်သေးတယ်။ အာဏာ မသိမ်းခင်အထိ ကျွန်မတို့ အဲဒီအခြေအနေကို ကြုံနေရသေးတယ်။ အခုလို အာဏာထသိမ်းလိုက်တော့ ပိုဆိုးတယ်။ လိုက်ပြီးတော့ လိုက်လံမေးမြန်းတဲ့အခါမှာ ဘာလဲ ဒလန်လား ဘာညာ သံသယဖြစ်စရာတွေ ရှိလာတယ်
လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ဒီမော့ဆိုမြို့နယ်ဟာ ကရင်နီပြည်ရဲ့ ဒုတိယမြို့တော်ဖြစ်ပြီး ဗမာ၊ရှမ်း၊ကရင်၊ရခိုင်၊ချင်း၊မွန်နဲ့ ကယား(ကရင်နီ) လူမျိုးအများစုနေထိုင်တဲ့နေရာပါ။ တောင်ကုန်းတောင်တန်းတွေ၊ သစ်တောတွေ ဖုံးလွှမ်းတဲ့ တောင်ပေါ် ဒေသတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ကန်ခုနှစ်ဆင့်၊ငွေတောင်ချောင်း၊ထီးပွင့်ကန်၊လွိုင်နန်းဖ တောင်၊ ခူးပရာ တောင်တန်း စတာတွေ ကတော့ မြို့ရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ သင်္ကေတတွေပါ။ ချောင်းပတ်လည်စီးဆင်းပြီး အေးမြစိုစွတ်တဲ့ရာသီဥတုအနေအထားလည်း ရှိပါတယ်။
မြင်ကွင်းတွေက အရမ်းလှတယ်ပေါ့နော်။ မြို့ကြီး ပြကြီးတွေလို တိုက်နဲ့ ကားနဲ့ မဟုတ်ပေမယ့် တိတ်ဆိတ် ငြိမ်းချမ်းပြီး အရမ်းလှတဲ့ မြင်ကွင်းပေါ့နော်။ အခုကတော့ လက်ရှိကတော့ အဲဒီနေရာက လုံးဝကို စစ်မြေပြင်ဖြစ်သွားပြီ။ ပြီးတော့ ပျက်စီးကုန်ပြီ နေအိမ်တွေ ဆိုလို့ရှိရင် မီးလောင်ပျက်စီးတာတွေ၊ လက်နက်ကြီးထုလို့ ပြိုတာတွေ၊ အများကြီးပေါ့နော်။ တကယ့်ကို စစ်မြေပြင်ကြီး ဖြစ်သွားပြီ။ အခုလက်ရှိဆို ကျွန်မတို့ မရောက်တာ နှစ်နှစ်ဝန်းကျင်လောက်ဖြစ်သွားပြီ။တိုက်ပွဲစဖြစ်တဲ့ ၂၀၂၁ မေလကတည်းက အခုထိ အဲဒီနေရာကို ကျွန်မတို့ မရောက်ဘူး။ စစ်မြေပြင်ကြီး စစ်ကောင်စီက နေရာယူထားတယ်
လို့ မော်က ပြောပါတယ်။
လက်ရှိမှာ ဒီမောဆိုမြို့နယ်က ပြည်သူအားလုံးဟာ စစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာမှုတွေကြောင့် ကိုယ့်အိမ်မှာ နေထိုင်ခွင့်မရတာဟာ ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ မေလ ကတည်းကဖြစ်ပါတယ်။ မြို့ပေါ်မှာ စစ်တပ်နဲ့ ကရင်နီတပ်တွေ၊ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်တွေ တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီဘက်က လက်နက်ကြီးနဲ့ ထုလေ့ရှိတာကြောင့် တောတောင်တွေထဲမှာ ပြည်သူတွေ စစ်ဘေးရှောင်နေရတာပါ။
တစ်နှစ်ကျော်ကာလအတွင်း နေ့တိုင်းညတိုင်း လက်နက်ကြီးနဲ့ ထုတာ၊ လူနေအိမ်တွေကို ပစ်ခတ်တာကြောင့် နေအိမ်တွေ၊ လူတွေ ထိမှန်လေ့ရှိပါတယ်။ အဲဒါက ကရင်နီပြည်က ပြည်သူတွေ နေ့စဉ်ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အရာပါ။
အဓိက စိန်ခေါ်မှု အခက်အခဲက ဒီလုံခြုံရေး ပြဿနာပဲ။ အခုလက်ရှိနေတဲ့နေရာက တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့နေရာလား ဆိုတော့ မဟုတ်ဘူး။ တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့နေရာတော့ မဟုတ်ဘူး။ မြို့နဲ့အလှမ်းဝေးတဲ့ ကျေးရွာပဲဖြစ်တယ်။ ဒီလက်နက်ကြီး ရန်ကိုတော့ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ကြောက်လန့်နေခဲ့တယ်။ မနေ့ တစ်နေ့ကပဲ လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်တာမျိုးတွေရှိတယ်။ လေကြောင်းကတော့ ကျွန်မတို့ နေတဲ့ဘက်ခြမ်းနဲ့အရမ်းနီးတယ်။ ဘယ်အချိန်ဘာဖြစ်မယ်မှန်းမသိ ကြုံနေရတဲ့ဟာ။ အဓိက စိန်ခေါ်မှုကတော့ ဒီလုံခြုံရေးပြဿနာပေါ့နော်။ မေးခွန်းမေးစရာရှိတာက တကယ့် ဝေးတဲ့နေရာသွားနေလို့ မရဘူးလားပေါ့။ ဆိုတော့ နေလို့ရတယ်။ ဖုန်းလိုင်းမရှိ ဘာမရှိ တောထဲတောင်ထဲ သွားနေလို့ရတယ်။ တကယ် အမှောင်ထုထဲ ကိုရောက်သွားတဲ့ နေရာမျိုး ဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။ ကိုယ့် သတင်းသမားတစ်ယောက်အတွက်က ဖုန်းလိုင်း အင်တာနက်လိုင်း လိုတယ်။ ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက်လိုင်းရှိမှ အဆင်ပြေမယ်။ အလုပ်လုပ်လို့ အဆင်ပြေမှာဆိုတော့ ဒီလိုပဲနေနေရတယ်ပေ့ါနော်
လို့ မော်က ပြောပါတယ်။
သူ့ မိသားစုဝင်အားလုံး တောထဲမှာ စစ်ဘေးရှောင်နေကြပေမယ့် သူကတော့ သတင်းသမားဖြစ်တဲ့အတွက် အင်တာနက်လိုင်းရတဲ့ သူ့ ဇာတိရွာမှာပဲ နေထိုင်ကာ လက်နက်ကြီးကျရင် ဝေးတဲ့နေရာကို ပြေးလေ့ရှိပြီး သူ့အိမ်ပေါ်မှာလည်း လက်နက်ကြီးကျတဲ့ အချိန်တွေရှိခဲ့ပါတယ်။
ကျွန်မက သတင်းသမားတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့အတွက် မိဘတွေနေတဲ့နေရာမှာ တောထဲသွားနေရရင် လိုင်းတစ်ခါတစ်ခါသုံးဖို့ အတွက်ဆို သုံးနာရီလောက် ဆိုင်ကယ်မောင်းရမယ်။ လမ်းခရီးအခြေအနေကလည်း အရမ်းဆိုးတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်တယ်။ နေလို့ အဆင်မပြေဘူး။ ဒါကြောင့် ဇာတိရွာမှာပဲ နေနေတယ်။ လက်နက်ကြီး ရန်ကိုအမြဲတမ်းကြောက်နေရတယ် စိုးရိမ်ထိတ်လန့်မှုတွေနဲ့ပဲ နေနေရတယ်။ ဖြေရှင်းနည်းတော့ မရှိဘူးပေါ့နော်။ ဒီလိုပဲနေနေရတယ်။ အဓိကကတော့ ကျွန်မတို့က နှစ်ခြင်းဆိုတော့ ကိုယ်ယုံကြည်တဲ့ ဘုရားကိုပဲ ဆုတောင်းပြီးတော့ ဒီလိုပဲ နေနေရတယ်
လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
သတင်းသမား တစ်ဦးအနေနဲ့ သူမျှော်လင့်ထားတာက တော်လှန်ရေး အမြန်ဆုံး အောင်မြင်စွာပြီးစေချင်ပြီး အင်တာနက်လိုင်းပြန်ရကာ လွတ်လပ်စွာရေးသားခွင့်၊ သတင်းယူခွင့်တွေ အမြန်ဆုံး ရချင်ပြီလို့ သူက ပြောပါတယ်။
သတင်းသမားတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဒီတော်လှန်ရေးကို အမြန်ဆုံးပြီးစေချင်တယ်။ ပြီးသွားလို့ရှိရင်လည်း ဒီအာဏာရှင်ဆိုတာက စစ်တပ်မှ မဟုတ်ဘူး။ ဘယ်အာဏာရှင်မှ မရှိစေချင်ဘူး။ ဆိုတော့ ဒီတော်လှန်ရေးက စစ်တပ်တစ်ခုထဲကို တော်လှန်တာမဟုတ်ဘဲ အာဏာရှင်မှန်သမျှကို တော်လှန်တဲ့တော်လှန်ရေး ဖြစ်စေချင်တယ်
လို့ သူ့ရင်ထဲက ဆန္ဒကို ပြောပါတယ်။
ပြည်သူလူထုတွေ စစ်ဒဏ်ကို မကြုံတော့ဘူး၊ လက်နက်ကြီးရန်ကို မကြုံတော့ဘူး၊ လေယာဉ်သံတွေကို မကြောက်ရတော့မယ့်နေ့ အသက်ရှင်သန်စွာ အေးချမ်းစွာ နေထိုင်ခွင့်ရမယ့် နေ့ကို အမြန်ရောက်ချင်တယ် လို့လည်း သူကပြောပါတယ်။
တော်လှန်ရေးပါဝင်မှုမှာ ကရင်နီအမျိုးသမီးလူငယ်တွေ၊ တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံ ပါဝင်မှုကို မြင်တွေ့ရတာဟာ အားတက်စရာကောင်းပြီး သမိုင်းဝင်တဲ့ အချိုးအကွေ့တစ်ခုပါ။
လက်ရှိအခြေနေမှာ တော်လှန်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုက အရမ်းကို အားရစရာကောင်းတယ်။ ကိုယ်မလုပ်နိုင်တဲ့နေရာမှာ ပါဝင်ပြီး အသက်တွေပေးဆပ်ကြတယ်။ အမျိုးသမီးငယ်လေးတွေ အရမ်းများတယ်။ သူတို့ကို ကြည့်ရတာအရမ်းအားတက်တယ်။ အားတက်စရာကောင်းတယ်။ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုက သမိုင်းဝင်တဲ့ တော်လှန်ရေးဖြစ်မယ် ထင်တယ်။ အသက်ငယ်ငယ် လူငယ်လေးတွေဆိုလည်း ပညာသင်ရမယ့် အရွယ်မှာ လက်နက်ကိုင်ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို အများကြီးတော်လှန်နေတဲ့ အထိ ပါဝင်နေတယ်။ အားရစရာကောင်းတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ လုပ်နိုင်တယ် စစ်မြေပြင်လည်း သွားတယ်။ တကယ်ကို အမျိုးသမီးတွေက ပေါ့သေးသေးမဟုတ်ပါဘူး။ တကယ့်ကို လုပ်နိုင်တဲ့သူတွေဖြစ်ပါတယ်
မော်ဟာ သူ့ကိုယ်တိုင်လည်း အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ စစ်မြေပြင်ကို အသက်ကို လောင်းကြေးထပ်ပြီး လက်တွေ့ ကွင်းဆင်းပြီး သတင်းရယူနေတဲ့ အမျိုးသမီးသတင်းထောက်တစ်ဦး လည်းဖြစ်ပါတယ်။ မော်လို မျိုးပဲ သတင်းထောက် အမျိုးသမီး တစ်ချို့က စစ်မြေပြင်ထဲမှာ၊ တစ်ချို့က မြန်မာပြည်တွင်းမှာ၊ တစ်ချို့က မြန်မာပြည်ပြင်ပမှာ စစ်အုပ်စုရဲ့ မတရားဖိနှိပ်မှုတွေအောက်မှာ ရုန်းကန်နေကြရတဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့အသံတွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆို ရေးသားလျှက်ရှိကြပါတယ်။
အမျိုးသမီး သတင်းသမား အချို့ကတော့ မတရားတဲ့ ဥပဒေတွေအောက်မှာ ထောင်သွင်း အကျဉ်းချ ခံနေကြရပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှစပြီး ၂၀၂၂ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ၂၄ရက်အထိ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ သတင်းထောက် ၁၅၁ဦး ရှိပြီး အဲဒီထဲမှာ အမျိုးသမီးသတင်းသမား ၂၆ဦးလည်းပါဝင်နေပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ထုတ်ဝေခွင့် လိုင်စင်ရုတ်သိမ်း ခံရတဲ့ သတင်းဌာနနဲ့ ရပ်နားထားတဲ့ သတင်းဌာန ၁၇ ခုရှိပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ မော် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ သတင်းဌာနလည်းပါဝင်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီ ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့ သတင်းဌာနတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ထုတ်ဝေခွင့် လိုင်စင် ရုတ်သိမ်း ခံရပေမယ့် သူတို့ သတင်းဌာနက ဆက်လက်ပြီး ဒေသတွင်းသတင်းတွေကို ဖော်ပြနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ သတင်းဌာနက သတင်းထောက်အချို့က နယ်စပ်တစ်နေရာမှာ အခြေချ သတင်းရေးသားကြပြီး မော်ကတော့ မြန်မာပြည်မှာ ဆက်လက်နေထိုင်ပြီး ရေးသားနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းစဉ်ကာလက သူတို့ အကုန်လုံး ထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့ ရက်ရှိခဲ့ပြီး တောထဲမှာ ၅ရက်လောက် လမ်းလျှောက်ခဲ့ရတာတွေ ရှိတယ်လို့ လည်း မော်က ပြောပါတယ်။ မော်ကတော့ ဒီကာလမှာ တိုက်ပွဲထဲမှာ သူ အခုလို သတင်းတွေလိုက်ရတာ၊ ရေးရတာ ခက်ခဲပင်ပန်းမှုတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိပေမယ့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကျေနပ် ပီတိဖြစ်မိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ကလည်း သတင်းအလုပ်ကို လုပ်နေတယ်ဆိုတာထက် လုပ်နိုင်တယ်။ သတင်းသမားဖြစ်တဲ့အတွက် သတင်းထောက်တစ်ယောက်ရဲ့ တာဝန်၊ သတင်းထောက်တစ်ယောက်လုပ်ရမယ့် လုပ်ငန်းတွေကို လုပ်နေနိုင်သေးတယ်။ ဆိုတော့ တော်လှန်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုက လှုပ်ရှားမှုက တကယ်ကို အားရစရာကောင်းပါတယ်
မြန်မာပြည်ဟာ သတင်းသမားတစ်ဦး အနေနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်တောင်မရသေးတဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်တာကြောင့် တော်လှန်ရေးပြီးသွားရင် သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ လူထုတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့အခွင့်အရေးကအစ အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ နေလို့ရတဲ့ တိုင်းပြည်ကြီးဖြစ်စေချင်တယ်လို့ သူက ပြောကြားထားပါတယ်။
မော် လိုချင်ခဲ့တဲ့ လွတ်လပ် အေးချမ်းပြီး အာဏာရှင်တွေ မရှိမယ့်နိုင်ငံ ဖြစ်လာစေဖို့ လူသားတစ်ဦးချင်းစီအတွက် လွတ်လပ်စွာနေထိုင်သွားလာခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်၊ တန်းတူအခွင့်အရေး၊ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ် ဖန်တီးနိုင်ခွင့် စတဲ့ အခွင့်အရေးတွေ ရလာနိုင်ဖို့ မြန်မာပြည်သူလူထု မျှော်မှန်းထားတဲ့ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုကို ရယူပုံဖော် တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ ဆိုတာက ပြည်သူအားလုံးရဲ့ တာဝန်နဲ့ လုပ်ဆောင်ရမယ့် ရေရှည် မျှော်မှန်းချက် တစ်ခုပါ။ ဘုံရည်ရွယ်ချက် ပန်းတိုင်တစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
